Het einde van de epidemie?

Op 14 januari 2016 werd Liberia (nogmaals) ebolavrij verklaard door de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit betekende bijna het einde van de grootste ebola-epidemie die tot nu toe plaatsvond. Sierra Leone werd immers al ebolavrij verklaard op 7 november 2015, en Guinee op 29 december 2015. Helaas werd op 15 januari opnieuw een geval van de ziekte vastgesteld in Sierra Leone. Daarmee is de epidemie in de West-Afrika dus nog niet helemaal ten einde. Ze loopt hopelijk wel op haar laatste benen.

Voor de drie landen geldt sowieso nog een periode van verhoogde waakzaamheid gedurende minstens 90 dagen na ebolavrij-verklaring. Ook nadien zal de verhoogde waakzaamheid in de getroffen landen nog lang nodig blijven om sporadische gevallen vroeg op te sporen en maatregelen te nemen om een nieuwe epidemische opflakkering te voorkomen.

De uitbraak in West-Afrika van december 2013 tot januari 2016 was de ebola-epidemie met de grootste omvang in de geschiedenis, zowel in aantal gevallen (28.637) en overlijdens (11.315), als in de geografische spreiding ervan. Normaal spelen ebola-epidemieën zich af in rurale afgelegen gebieden. Het is echter de eerste keer dat de epidemie ook stedelijk gebied trof, met een ongezien snelle, internationale verspreiding tot gevolg.

Met meer dan 17.000 ebola-overlevers in de drie getroffen landen is er ook een grote populatie waarin zich sporadisch opflakkeringen of late complicaties kunnen voordoen, zoals de afgelopen maanden reeds bleek. Het virus kan langdurig aanwezig blijven in bijvoorbeeld sperma en oogvocht, en kan op die manier nieuwe infecties veroorzaken.

Daarnaast moeten we ook waakzaam blijven voor occasionele gevallen van andere virale hemorragische koortstypes bij reizigers, bijvoorbeeld marburgvirusinfectie, lassakoorts, Crimean-Congo hemorrhagic fever,…

Wat betekent dit nu voor gezondheidswerkers in België?

Met het einde van deze epidemie in zicht, wordt de kans om een patiënt met ebola-infectie in België te zien bijzonder klein, maar niet nul. Er blijft immers altijd een risico bestaan voor nieuwe opflakkeringen, geïsoleerde gevallen of een epidemie door een nieuw, gelijkaardig virus.

Daarom is het raadzaam steeds waakzaam te blijven bij de zorg voor zieke reizigers.

In het bijzonder stellen we de volgende vuistregels voor:

  • Blijf op de hoogte. Voor epidemiologische updates kan u steeds terecht op deze website, de website van het ITG van het Instituut voor Tropische Geneeskunde en van het WIV.
  • Voer bij alle patiënten die met koorts uit de tropen terugkeren een zorgvuldige anamnese uit, met speciale aandacht voor reizigers die contact hadden met zieken, lichamen van overledenen, lichaamsvochten en/of dode dieren.
  • Hanteer bij twijfel een lage drempel om de patiënt voorlopig in contactdruppel-isolatie te verzorgen en dringend overleg te plegen met een arts infectieziektebestrijding, lokale infectioloog of de wachtarts van het ITG. De drie referentieziekenhuizen (UZ Leuven, UMC Sint-Pieter, UZA) behouden ook in 2016 hun taak om voorbereid te zijn op de opvang van een patiënt met waarschijnlijke of bewezen virale hemorragische koorts.